روز ملّی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی

یادداشت دکترقوامی درباره روز ملّی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی:

۲۵ اردیبهشت روز ملّی بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و روز پاسداشت زبان فارسی گرامی باد( در ضمن مشوق اصلی برای چاپ شاهنامه در دربار غزنوی های ابوالعباس اسفراینی وزیر امیر محمود غزنوی است که که زبان دیوانی را هم از عربی به فارسی تغییر داد و فردوسی در شاهنامه می گوید: کجا فضل را دانش و مرقد است ؛ نشستنگه فضل بن احمد است( جایگاه فضل و دانش کجاست؟ جایی که فضل بن احمد اسفراینی نشسته است) ابوالعباس فضل بن احمد اِسفَراینی از رجال دولتی دورهٔ سامانیان و وزیران غزنویان است. آغاز فعالیت او در دربار سامانیان بوده‌است. در تاریخ یمینی آمده‌است که ابوالعباس از دبیران و کارگزاران مشهور سامانی بوده‌است. از مهم‌ترین کارهای ابوالعباس در ایام وزارتش تغییر زبان رسمی دربار به فارسی بود که این اقدام تحت تأثیر دوستی نزدیک اسفراینی با ابوالقاسم فردوسی بود. نام‌آوری محمود غزنوی در تشویق شاعران پارسی‌گو و ترویج زبان فارسی را بیشتر مرهون ایران‌دوستی وزیر او ابوالعباس اسفراینی ؛ فردوسی چند بیتی هم دربارهٔ اسفراینی سروده‌است:

کجا فضل را مسند و مرقد است نشستنگهِ فضلِ بِن احمد است
نَبُد خسروان را چنو کدخدای به پرهیزِ دین و به رادی و رای
که آرامِ این پادشاهی بدوست خِرَد بر سرِ نامداران از اوست
گشاده‌زبان و دل و پاک‌دست پرستندهٔ شاه و یزدان‌پرست
اسفراینی به علت تهمت‌های ناروا به زندان افتاد و در سال ۴۰۴ هجری قمری زیر شکنجه درگذشت)