حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری
برنامه گفتگوی ویژه خبری دوشنبه شب با حضور هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس و محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده موافق و مخالف به بررسی کارنامه و برنامه وزیر پیشنهادی اقتصاد پرداخته اند. مقدمه: همانطور که در خبر‌ها دیدید و شنیدید کابینه پیشنهادی آقای دکتر پزشکیان برای دولت چهاردهم به مجلس شورای اسلامی ارائه شد و کار بررسی صلاحیت و رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی از ساعت ۸ صبح روز شنبه در خانه ملت آغاز خواهد شد، آقای عبدالناصر همتی وزیر پیشنهادی اقتصاد، برنامه امشب به بررسی کارنامه او به عنوان وزیر پیشنهادی اقتصاد اختصاص خواهد یافت. سوال: گفتگوی ویژه خبری امشب با حضور یک نماینده موافق و یک نماینده مخالف از خانه ملت به بررسی کارنامه کاری و البته برنامه‌های پیش روی آقای همتی می‌پردازد. آقای دکتر قوامی امروز آقای همتی میهمان کمیسیون برنامه و بودجه بودند چه مواردی ذکر شد و چه موضوعاتی بحث شد؟ قوامی: امروز کمیسیون برنامه و بودجه از ساعت ۸ تا تقریباً ۲۰ و ۳۰ دقیقه، حدود ۷ -۸ نفر از وزرا و برنامه‌هایشان را بررسی کردند که سومین وزیری که امروز به کمیسیون آمدند آقای دکتر همتی وزیر پیشنهادی دولت چهاردهم برای سمت وزارت امور اقتصادی و دارایی بودند. آقای دکتر همتی برنامه خودشان را ارائه دادند و گذری داشتند به شرایط فعلی اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ و روند‌های گذشته، یکی از نکات مهمی که در کمیسیون مطرح شد رشد اقتصادی است، رشد اقتصادی از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۴۰۳ دارای دو ویژگی است اول این که رشد اقتصادی پایین است و دوم این که پر نوسان است و نشان می‌دهد در دورانی که ما رونق نفتی داریم و درآمد ارزی داریم رشد اقتصادی افزایش پیدا کرده و در دورانی که شرایط فروش نفت به دلایل مختلف از جمله تحریم‌ها سخت شده است رشد اقتصادی کاهش پیدا کرده، البته یک عامل بسیار مهم در رشد اقتصادی که مورد توجه قرار گرفت بهره وری در اقتصاد ایران است که بسیار پایین است و اینکه هدف گذاری در برنامه هفتم این است که ما متوسط رشد ۸ درصد داشته باشیم که یک سوم آن را از طریق بهره‌وری تامین کنیم و بقیه را از سایر منابع حاصل از رشد اقتصادی که یکی از آن موارد سرمایه‌گذاری‌های خارجی است که باید انجام شود.
سوال: به جز برنامه‌هایی که برنامه هفتم است، آقای همتی برنامه‌های مدون خودشان را ارائه کردند؟ قوامی: بله اصولی که در برنامه خودشان ارائه دادند اقتصاد مقاومتی بود و سایر اسناد بالادستی که مهم است، چون بالاخره وزارت امور اقتصاد و دارایی یک وزارتخانه بزرگی است که بخش‌های پولی، بورس، بیمه و بانک‌ها و در شرایط حال کشور بسیار حساس است.
سوال: آقای دکتر زنگنه، آقای دکتر همتی زمانی رئیس کل بیمه مرکزی بودند و بعد هم رئیس بانک مرکزی در مسئولیت‌هایی که داشتند آیا موفق عمل کردند؟ زنگنه: در ابتدا نکته‌ای را خدمت مردم عزیز عرض کنم که الحمدلله در این یک روزی که ما خدمت وزرا بودیم فضای بسیار خوبی بر مجلس حاکم بود یک فضای بسیار رفاقتی و گفت و شنودها، حرف‌ها، صحبت‌ها، انتقاد‌ها در یک فضای بسیار صمیمی برگزار شد با تدبیر خوبی که هیئت رئیسه مجلس گذاشته بود. هدف کلی نمایندگان هم در مجلس واقعاً کمک به آقای پزشکیان است همچنان که این خواسته‌ای بوده که رهبر معظم انقلاب هم از ما خواستند و امروز بسیار فضای خوبی بود حتی نمایندگانی که بعضاً در کمیسیون‌هایی حضور می‌یافتند که منتقدین جدی داشتند، اما فضا یک فضای تعاملی بود ما هم اگر نقد می‌کنیم نمی‌خواهیم تجربه دولت‌های گذشته تکرار شود که ما وزیری را به عنوان کمک به رئیس جمهور به او رای اعتماد بدهیم و بعد برود در دولت بعد از یک سال، دو سال خود دولت او را از قطار هیئت وزیران بخواهد پیاده کند؛ لذا واقعاً نگاه، نگاه نقد کارشناسی است. همانطور که فرمودید ما برای نقد آن هم برای وزیر مهمی مثل وزیر اقتصاد قبل از اینکه بخواهیم به برنامه‌های آینده او نگاه کنیم باید عملکردش را نقد کنیم من فکر می‌کنم چهار حوزه برای نقد هر وزیری در دستور کار باید قرار بدهیم یکی عملکرد تخصصی وی حالا در حوزه اقتصاد، بانک، بیمه و … که عرض می‌کنم، دوم کنشگری‌های سیاسی و اجتماعی آن وزیر است بالاخره آن وزیر هرچه هم که تخصصی باشد از فردا یک مقام سیاسی است چه کنشگری‌های سیاسی می‌خواهد داشته باشد، میزان تعاملش با سایر قوا و از جمله مجلس چطور است و نکته چهارم هم ویژگی‌های فردی است که مقام معظم رهبری هم اشاره کردند که فعلاً محل بحث آن این جا نیست.
آقای همتی دو مسئولیت مهم داشتند
یکی ریاست بانک مرکزی از مرداد سال ۹۷ تا خرداد سال ۱۴۰۰ و یکی هم ۱۰ سال مسئولیت بیمه مرکزی را در کارنامه خودشان داشتند البته اینجا عرض کنم واقعاً یکی از شخصیت‌های برجسته و باسواد در حوزه اقتصاد هستند، اما برای بررسی عملکرد، من فقط به شاخص‌ها اشاره می‌کنم از سال ۹۷ تا ۱۴۰۰، بیمه را بعداً بررسی می‌کنیم. شاخص تورم از ۲۴ درصد در انتهای دوره ایشان به حدود ۵۵ رسیده که البته این باز متفاوت است مثلاً تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولید کننده از ۳۳ و ۸ دهم به ۱۰۳ درصد رسیده است، همین تورم ۱۲ ماهه برای کالا‌های مصرفی و خدمات در انتهای مسئولیت ایشان ۵۱ و ۸ دهم بود یعنی ما بیشترین تورم را در انتهای مسئولیت ایشان داشتیم که البته بعداً هم متاسفانه یکی دو سال ماندگار شد و در این اواخر کاهشی را ما در آن داشتیم.
رشد نقدینگی در دوران مسئولیت اقای همتی به ۴۰ درصد رسید
ما متاسفانه در دوران مسئولیت ایشان رشد نقدینگی از ۲۰ممیز ۵ دهم درصد در انتها به نزدیک ۴۰ درصد رسید که البته برخی آمار بانک مرکزی نزدیک به ۴۵ درصد را تا انتهای دولت آقای روحانی اعلام می‌کند که مستحضر هستید این رقم در طول ۳ سال بعد به نزدیک ۲۳ تا ۲۴ درصد الان رسیده است، بحث دیگر رشد پایه پولی است که متاسفانه در طول این دوره ۳ ساله رشد پایه پولی از حدود ۲۳ دهم درصد به بیش از ۳۲ درصد رسیده و نرخ دلار و ارز است که برای ما مهم است که این هم از ۸۵۰۰ تومان در انتها به ۲۷۵۰۰ تومان، مثلاً شاخص بهای اجاره مسکن از ۱۰ درصد رشد به ۴۶.۷ رشد رسیده است. سوال: آقای دکتر قوامی از مسئولیت‌های گذشته آقای همتی آغاز کردیم و نگاه شما به این موضوع؟ قوامی: شرح حال ایشان را که مطالعه می‌کنید در خصوص بیمه‌ها به نوعی ایشان را پدر بیمه خصوصی هم می‌دانند یعنی در زمانی که در بیمه بودند تلاش کردند تا فضای بیمه‌های خصوصی شکل پیدا کند و عملکرد به نسبت موفقی داشتند در بخش بیمه‌ها که، چون الان بحث تورم شد من اشاره به تورم کنم، تورم دارای فراز و فرود‌هایی در اقتصاد ایران است ما تقریباً از دوره اول تحریم‌ها که از سال ۹۱ شروع شد شاهد افزایش قیمت‌ها شدیم و به دلیل تحریم‌های ظالمانه‌ای که غرب بر ما تحمیل کرد و بعد که دولت بعدی سرکار آمد آن موقع آقای دکتر طیب نیا وزیر اقتصاد بودند که الان در تیم اقتصادی دولت هم کمک می‌کنند و مشاور عالی آقای دکتر پزشکیان هستند آن موقع ما مجلس بودیم و تلاشی که شد تقریباً آن روند افزایشی تورم، کاهشی شد.
در سال ۹۷ تورم تک رقمی شد
سال ۹۷ به نوعی ما تقریباً به تورم تک رقمی رسیدیم، دوباره از سال ۹۷ به دلیل خروج یک طرفه ترامپ از برجام محدودیت‌های زیادی بر اقتصاد کشور حاکم شد و تورم مسیر افزایشی خودش را طی کرد، ما تقریبا از ۹۷ تا الان متوسط تورم در اقتصاد ایران که تا قبل از این ۲۰ درصد بود به ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد یعنی متوسط تورم بلند مدت دو برابر آن دوره بلند مدتش بود و البته ما فراز و فرود‌هایی در بحث تورم سال‌ها داریم تا شروع دولت شهید رئیسی که، چون من در هر دو مقطع در وزارت اقتصاد به عنوان معاون وزیر اقتصاد بودم این نکته را عرض کنم که از شهریور که دولت شهید رئیسی کار را شروع کرد تقریباً تا اسفند یک مقدار این مسیر تورم نزولی شد ولی تورم‌های بالا بود یعنی تورم‌های بالا در اقتصاد حاکم بود تا اینکه بالاخره آن جریان حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ اتفاق افتاد که در واقع تورم تا تقریباً خرداد دوباره مسیر افزایشی را طی کرد و به عدد بالایی رسید ما این تورم بالا را تقریباً در این چند سال داریم.
تورم بالا چالشی برای اقتصاد کشور است
یعنی ما نتوانستیم تورم را در طول این چند سال گذشته علی رغم تلاش‌هایی که شد، گشایش‌هایی که انجام شد به گونه‌ای است که همچنان ما دارای تورم بالا هستیم و این یک چالش در اقتصاد است و این که ما این را مربوط کنیم به عملکرد مثلاً رئیس کل بانک مرکزی وقت می‌دانید که بالاخره بانک مرکزی سیاست‌های پولی را دنبال می‌کند و حتماً هم در آن مقطع اتفاقاً بانک مرکزی سیاست‌های انقباضی داشت برای کنترل تورم یعنی، چون من آن موقع وزارت اقتصاد بودم می‌خواهم عرض کنم چالشی که در آن مقطع بود بین بانک مرکزی و وزارت اقتصاد روی بحث کنترل ترازنامه بود البته یک برنامه جامعی را آن موقع آقای دکتر همتی برای کنترل ترازنامه داشت که البته تغییر کرد الان به کنترل مقداری ترازنامه، یعنی چیزی که الان دارد اجرا می‌شود که منتهی شده به محدودیت‌های زیادی که ترازنامه بانک‌ها را نمی‌گذارند از یک حدی در ماه رشد کند، با آن برنامه‌ای که آن موقع آقای همتی دنبال می‌کرد تفاوت می‌کرد، لذا می‌خواهم عرض کنم این عامل به خروج از برجام ارتباط دارد که دوباره شرایط را برای شاخص قیمت‌ها درست کرد و نگاهی هم که آقای همتی دارد به مسائل اقتصادی امروز در جایگاه وزیر اقتصاد ایشان به مجلس معرفی شده است.
یکی از نقاط قوت در دولت چهاردهم هماهنگی تیم اقتصادی است
یکی از نقاط قوتی که در دولت چهاردهم مورد توجه قرار گرفته هماهنگی تیم اقتصادی است نه فرماندهی واحد، این با فرماندهی واحد فرق می‌کند یعنی الان بالاخره سازمان برنامه است، رئیس کل آینده بانک مرکزی است، چون بالاخره باید با پیشنهاد وزیر اقتصاد منصوب شود منتظر هستند تا انشاالله وزیر جدید مشخص شود که بعد بتواند رئیس کل بانک مرکزی را پیشنهاد بدهد و وزارتخانه‌هایی که به نحوی مرتبط هستند در حوزه اقتصادآن‌هایی که به نحوی مرتبط هستند در حوزه اقتصاد مثل جهاد کشاورزی، مثل وزارت صمت یا وزارت تعاون، تلاش رئیس جمهور بر این است که مشاور عالی اقتصادی که کمک می‌کند به این مسئله که آقای دکتر طیب نیا هستند، این است که یک هماهنگی بین تیم اقتصادی دولت در دولت چهاردهم به وجود بیاید که بتوانند رهگذاری که در برنامه هفتم، دولت توجه اش بر این است که اهداف برنامه هفتم را دنبال کند، اتفاق بیافتد که هم در پایان برنامه هفتم تورم تک رقمی شود و از آن طرف مجموعه سیاست‌های پولی و مالی به نحوی مکمل همدیگر شوند که بتوانیم اهداف برنامه هفتم محقق شود. سوال: خواستیم بحث کامل شکل بگیرد، موافق صحبت‌های دکتر قوامی هستید، ضمن این که هر جا لازم دیدید پاسخ هر کدام از مطالب را می‌توانید بدهید؟ زنگنه: خود آقای دکتر قوامی تخصص دارند و اقتصاد خواندند و می‌دانند که بانک مرکزی متولی تورم در کشور است، این که بگوییم که وزیر اقتصاد شوند ببینیم چه کاری انجام می‌شود، در برنامه هفتم در ماده ده یا ماده ده فکر می‌کنم تاکید کردیم که بانک مرکزی متولی سیاست‌های حمایت از ارزش پول ملی و تورم است. نکته اول، نکته دوم در زمان مسئولیت آقای همتی اختیارات زیادی از طریق مراجع بالادستی نظام به ایشان داده شد که ایشان گفت به من اختیارات دهید که بتوانم بانک‌ها نظام بخشی کرده و تورم را کنترل کنم، رشد نقدینگی در طول سه سالی که آقای همتی اختیارات مافوق قانون به ایشان داده شد، ما در طول چهل سال بعد از انقلاب تقریبا بی نظیر است. زنگنه: یعنی تمام زحمات. قوامی: الان رئیس کل بانک مرکزی با مجوز سران قوا اختیارات دارد، این که ما می‌فرمایند مربوط به یک مقطع خاص است، نه. زنگنه: این نکته اول، ایشان یک اختیاراتی داشتند، اما سیاست‌های غلط، یک سیاست را خدمت شما عرض کنم، ایشان اصلا در خصوص بحث ارز ۴۲۰۰، در خصوص ارز ۴۲۰۰ من مصاحبه آقای صالح آبادی رئیس بانک مرکزی که در زمان خود ایشان مدیرعامل یکی از بانک‌های کشور بودند.
دولت در سال ۹۹ فقط ۴ میلیارد دلار درآمد ارزی داشته است
۱۰ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ تامین اعتبار کرده است، یعنی ۶ میلیارد دلار که آن زمان ما‌ها مصاحبه می‌کردیم و آقای همتی دفاع می‌کردند که این طور نیست. آقای صالح آبادی ۶ میلیارد دلار ارز از طریق بازار نیمایی تامین کردند که خود این یکی از پایه‌های پولی است، بانک مرکزی هم پایه پولی را افزایش داده است و از آن طرف بی انضباطی‌های مالی که در فضای خود بانک‌ها می‌بینیم و عدم شفافیت، به عنوان مثال حتی درخصوص برخورد با بانک‌های متخلف، ما در طول دوران آقای همتی با یک ابزار‌هایی که در اختیار ایشان بوده است بررسی کنیم، می‌بینیم که این اتفاقات نیافتاده است. امروز که خدمت آقای همتی بودیم، گزارشی را ارائه کردند، پاور پویینت آن در اختیار نمایندگان، نمودار‌هایی که کشیده بودند، نمودار‌ها بر پایه ورود به برجام، خروج از برجام، خروج آقای ترامپ، ادامه تحریم نمودار تقسیم بندی شده است. این معناش چیست، یعنی ما قرار است در ۴ سال آینده که اگر در خدمت آقای همتی باشیم مجدد همه مسائل به برجام و حالا یا خانم هریس یا آقای ترامپ، تخصیص داده شود. قوامی: شاخص‌ها به این مربوط است. زنگنه: بگذارید کلام منعقد شود، آقای دکتر دوستان درمناظره‌ها خود آقای ظریف معتقد بودند که در دوران آقای رئیسی نه تنها تحریم‌ها کم نشده است، بلکه تحریم‌ها تعدادش و نوعش اضافه شده است. این حرف آقای ظریف را می‌پذیریم، سوال این است که تحریمی که برداشته نشده است، در نمودار آقای همتی نوشته است ادامه تحریم‌ها، اما من همین امروز گزارش وزارت نفت را می‌خواندم، جالب است ما در ماه چهارم یعنی در تیرماه یک میلیون و هفتصد هزار بشکه میانگین در روز نفت فروختیم، که با میعانات گاز می‌شود یک میلیون و هشتصد و خورده‌ای هزار بشکه و تقریبا ماهیانه بیش از دو و دو دهم میلیارد دلار ما توانستیم درآمد‌های نفتی را وصول کنیم. این در کی اتفاق افتاده است در زمانی که آقایان می‌گویند تحریم‌ها کم نشده است. ایا در حوزه نقدینگی، جمله آخرم، که دوستان معتقد هستند که نقدینگی بر پایه پولی مهم‌ترین عامل تورم است، من از دوستان سوال می‌کنم، واقعا نقدینگی و پول پاشی و چاپ پول و ایجاد کسری زیاد بودجه در سال‌های ۹۹ و ۹۸، این چه ارتباطی با تحریم‌ها دارد، که ما رشد نقدینگی مان در پایان سال آقای همتی به حدود ۴۲ یا ۴۳ درصد رسیده است. سوال: دو نکته بسیار مهم را گفتید آقای دکتر قوامی پاسخ دهند؟ زنگنه: اینها عواملی است که معتقدیم که آقای همتی باید بگویند که برای برنامه‌ای ارائه کردند به ما، داخلش چیزی نبود و حرف‌های کلی بود، باید بگویند برای ۴ سال آینده قرار است همان سیاست‌های قبلی را ادامه دهند، در مورد ارز سیاست شان چیست و ارزی که بعدا نزدیک دو و نیم برابر شد زمان ایشان. سوال: مشخصا راجع به این موضوعات برنامه‌ای که در کمیسیون داشتند برنامه ارائه کردند؟ زنگنه: برنامه ایشان را مطالعه کردم و امروز بعدازظهر فرصتی شد در داخل کمیسیون، یک وزیر اقتصاد راهبر اقتصادی کشور است؟ سوال: برنامه داشتند یا نه؟ زنگنه: برنامه داشتند ولی کلی است. قوامی: اگر اجازه دهید ببینید این که ما بگوییم نه تحریم‌ها هیچ اثری نداشته است و این محصول عملکرد وزیر بوده است، برنامه ارائه کردند. سوال: برنامه ارائه کردند یا خیر، آقای زنگنه می‌گویند برنامه کلی ارائه کردند؟ قوامی: در دوره‌ای که ایشان انضباط دادند به بانک مرکزی میزان تقاضای ارزی که مصرف می‌شد از ۱۸ میلیارد دلار به نصف کاهش پیدا کرد، من سوالی دارم از آقای دکتر زنگنه در سال قبل در بودجه عددی که گذاشتند برای تامین کالا‌های اساسی چقدر بود و در عمل چقدر موفق شده است، نزدیک ۱۹ میلیارد دلار بوده است، اگر سیاست بانک مرکزی در این چند سالی که مدیریت می‌شد، توسط رئیس کل بانک مرکزی که آمدند دوباره ما را به آن چرخه معیوب ۴۲۰۰ رساندند. زنگنه: ۴۲۰۰ از کجا شروع شد؟ از آقای همتی. من تاریخ دقیق آن می‌گویم، آقای همتی فرمودند ما ۴۲۰۰ به هر میزانی که لازم باشد. قوامی: از زمان ارزی که برای کالا‌های اساسی ۱۹ میلیارد دلار ما به تفاوت را از کجا تامین کردیم، رفتیم سراغ صندوق توسعه ملی که این منابع برای تبدیل به ثروت‌های زاینده، کمک به بخش خصوصی برای ایجاد اشتغال، برای ایجاد بنگاه‌های جدید است؛ که در واقع مسئله مهم مردم بیکاری است، یا رفتند از منابع بانک مرکزی استفاده کردند که آن هم به نحوی تاثیر داشته است به تولید نقدینگی و تورم که تورم در یک متوسط ۴۰ درصد نگه داشته است. نگاه این است که ما آیا این قیمت پایین را کنترل کنیم، یا نه از قیمت بالا باید کنترل کنیم، برنامه‌ای که ایشان در کمیسیون دادند، این بود که ما باید حتما قیمت را از بالا کنترل کنیم که بتوانیم این کار را انجام دهیم و فاصله بین قیمت تعریف شده تا قیمت بازار باید نزدیک شود.
چرا صادرات پسته و فرش کمتر از صد میلیون دلار است چرا ما امروز صادرکنندگان پسته یا صادرکنندگان فرش ما، یک وقتی ما بازار یک میلیاردی داشتیم در صادرات، امروز به کمتر صد میلیون دلار رسیدیم و امروز در صادرات پسته با محدودیت‌ها و مشکلات زیادی مواجه شدیم، حتما وقتی صادرکننده پسته یا صادرکننده فرش ما، ماده اولیه با قیمت‌های مثلا ۶۰ هزار تومان تهیه کند و ارز صادراتی را به قیمت فرض کنیم ۴۴ هزارتومان بفروشد آیا انگیزه‌ای پیدا خواهد کرد.
برنامه دولت چهاردهم کاهش فاصله رانت در کشور است
کسانی با لباس واردات از ارز ترجیحی استفاده می‌کنند و اینها کلی نیست و یکی از برنامه‌های شفاف دولت چهاردهم این است فاصله رانت را بتواند کاهش بدهد. ما چقدر ارز ترجیحی داریم، فاصله ۸ هزارو ۵۰۰ تا ۶۰ هزار تومان چه رانتی را ایجاد کرده است و این نظر ایشان در کمیسیون مطرح کردند، بالاخره دولت چهاردهم تلاشش بر این است که این فاصله را حذف کند و صادرات را رشد دهد. دولت چهاردهم این را به عنوان مطالبه اساسی مطرح می‌کنند و برنامه آقای وزیر بوده است که به صورت جامع اینها را اشاره کردند و تیم اقتصادی منسجم و یک صدا، یک نگاه در دولت نباشد که به دنبال ارز ترجیحی باشد و یک نگاه ارز به قیمت جاری بدهند.
چند صدایی اقتصادی در دولت کام ملت را تلخ کرده است
این چند صدایی اقتصادی در دولت عامل ایجاد رانت و فساد و این جریاناتی است که در گذشته اتفاق افتاده است و کام ملت را تلخ کرده است و تاثیر منفی روی بیکاری و تورم و روی توزیع درآمد داشته است و دولت باید بتواند اهداف برنامه را محقق کند و هدف برنامه این است که به رشد اقتصادی بالا برسیم با سرمایه گذاری خارجی مناسب و نرخ پایین بیکاری برسیم. سوال: هر نکته‌ای به روشن شدن افکار عمومی در همان لحظه، چون مردم بیننده هستند و دوست دارند بدانند که نمایندگان شان با چه حساسیتی دنبال می‌کنند؟ زنگنه: اسم آقای همتی می‌آید یعنی چی، یعنی تورم ۵۵ درصد، یعنی ریزش بورس و بدبخت مردم، یعنی بالارفتن اجاره بها با آن درصدی که من عرض کردم، ایشان آمده است به عنوان فرمانده اقتصادی دولت، چون وزیر اقتصاد فرمانده اقتصادی است، ما باید یک صدا و یک فرمانده در تیم اقتصادی داشته باشیم. قوامی: وزارتخانه‌ها باید با هم هماهنگ باشند.
زنگنه: این را که شما نباید بگویید، قانون اساسی، وزیر اقتصاد راهبری می‌کند اقتصاد کشور را. قوامی: اتفاقاً به همین دلیل هم انتخاب رئیس سازمان برنامه و بودجه، انتخاب وزرای دیگر در راستای هم جهت بودن انتخاب شدند که بتوانند شرایط اقتصادی آینده را زنگنه: یکی از مشکلات دولت قبلی ما این بود که مشخص نبود رئیس اقتصادی کیست سوال: آقای قوامی بحث مناظره به این جهت نیست که هر کدام از دو بزرگوار بحث‌های خودشان را مطرح کنند؟ قوامی: من دارم نقد می‌کنم که این گونه نیست. زنگنه: آقای قوامی من شما را آدم متخصصی می‌دانم این شیوه در شأن ما نیست من ۵ دقیقه صحبت می‌کنم شما هم ۵ دقیقه صحبت کنید. قوامی: بله ما باید مواردی که صحیح و درست است را توجه بدهیم، همین طور ما نمی‌توانیم عزیزی آمده برنامه‌اش را ارائه داده و برنامه‌اش مستند است وقتی می‌گوید که من می‌خواهم رانت‌های ناشی از چند نرخی را حذف کنم ما نمی‌توانیم متهم کنیم. زنگنه: اتهام نمی‌کنیم داریم صحبت می‌کنیم. سوال: آقای زنگنه بفرمائید. زنگنه: سیاست غلط ارز ۴۲۰۰ در زمان دولت آقای روحانی شروع شد در هفدهم مرداد ماه یا تیر ماه آقای جهانگیری در ۲۰ فروردین گفتند هر کس ارز ۴۲۰۰ بخواهد ما داریم، بعد در تیر یا مرداد شبهه از من است، در ۱۶ مرداد گفتند نه ما فقط برای ۲۵ کالا ارز داریم آقای همتی چه زمانی منصوب شدند؟ مرداد سال ۹۷، جالب است ایشان در سال ۹۹ همان ابتدا که منصوب شدند گفتند من با ارز ۴۲۰۰ مخالف هستم همین گفته‌ای که آقای قوامی می‌فرمایند، اما در طول این سال‌ها ۹۷، ۹۸، ۹۹ شما ببینید میزان ارز ۴۲۰۰ چقدر زیاد شد ما ۵۰۰ هزار میلیارد تومان فقط به خاطر اختلاف ارز ۴۲۰۰ و ارز بازار که به ۱۲ تومان و ۱۵ تومان رسید ما رانت دادیم و آقای همتی رئیس بانک مرکزی بود با اختیارات زیاد، من خواهش می‌کنم بر اساس اسناد و مدارک صحبت کنید. جالب است سال ۱۴۰۰ آقای رئیسی گفتند می‌خواهیم این ارز را حذف کنیم تک نرخی کنیم، در آبان ۱۴۰۰ آقای همتی مصاحبه می‌کنند و توییت می‌زنند اعلام نگرانی می‌کنند از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی. آقای همتی کنشگری سیاسی می کنند یکی از ایراداتی که ما به آقای همتی داریم این است که ایشان کنشگری سیاسی می‌کند یعنی در سه سال گذشته ایشان به مثابه رئیس یک حزب سیاسی علیه دولت موجود موضع‌گیری کرده اند. قوامی: اتفاقاً امروز به این مسئله پاسخ داده شد که اینها در راستای کمک بوده است. زنگنه: کجایش کمک است؟ کمک این نیست که شما کسی را بزنید و توییت بزنید و تضعیف کنید. قوامی: بالاخره ایشان به عنوان یک استاد دانشگاه به عنوان کسی که تجربه دارد می‌تواند کمک کند که فشار‌ها را روی بانک مرکزی کاهش بدهد که بانک مرکزی بتواند تقاضای ارزی را کنترل کند و بتواند زمینه را بر عرضه ارز فراهم کند. زنگنه: ایشان باید بیاید این را جواب بدهد بالاخره شما با ارز ۴۲۰۰ مخالف بودید، چرا در این سه سال چهار سالی که شما بودید، مردم عزیز دارند می‌بینند اگر قرار است شما با این فضا از مجلس رای بگیرید که مطمئن باشید مجلس که شما نمی‌توانید تریبونتان را باز کنید رای بگیرید. قوامی: نمایندگان الحمدلله نمایندگان فهیمی هستند نمایندگان برنامه‌ها را به دقت می‌خوانند. زنگنه: این در مورد این قضیه، الان آقای قوامی نمی‌گذارند من عرض کنم؛ لذا سیاست ایشان الان مشخص نیست آیا ایشان با ارز ۴۲۰۰ مخالف است یا موافق، اگر مخالف است چرا در طول ۳ سال گذشته حتی جالب است بدانید بودجه ۱۴۰۰ را که ما می‌خواستیم در مجلس ببندیم اگر شما به خاطر داشته باشید بودجه سال ۱۴۰۰ کلیاتش در مجلس رد شد، یعنی مجلس یازدهم کلیات بودجه ۱۴۰۰ را رد کرد به خاطر این که ارز ۴۲۰۰ را دولت آقای روحانی در بودجه دوباره آورده بود ما گفتیم این ارز ۴۲۰۰ را حذف کنید یارانه‌اش را به مردم بدهید این همه اش رانت است در جیب یک عده رانت خوار، جالب است آقای روحانی با سفارش آقای همتی نامه نوشتند به مقام معظم رهبری که دولت می‌خواهد ارز ۴۲۰۰ را در بودجه حذف کند و اگر حذف شود فلان می‌شود که نمایندگان با این که کلیت را یک بار رد کردند توافق کردند رقمی را، فکر می‌کنم ۱۰ میلیارد یا ۱۱ میلیارد دلار بود در سال ۱۴۰۰ دولت آقای روحانی ۱۸ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰ مصرف کرد. من از مردم عزیز می‌پرسم آیا قیمت گوشت و مواد اولیه‌شان آمد پایین؟ آیا کشاورزان به اندازه کافی خوراک دام داشتند در این سه سال، چهار سال سال گذشته دامداری ما از بین رفت در زمان ارز ۴۲۰۰، حرف ما این است که اگر آقای همتی با ارز ۴۲۰۰ امروز می‌آید در کمیسیون برنامه و بودجه می‌گوید ما باید این را حذف کنیم و باید تک نرخی کنیم پس چرا در سال ۱۳۹۹ نامه می‌زنند و اعتراض می‌کنند؟ حالا شما می‌فرمایید که من گفتم باید جمع شود، پس چرا سال ۱۴۰۰ که دولت آقای رئیسی در سال اول مسئولیتش که همه روسای جمهور دنبال محبوبیت هستند ایشان قبول کرد که این سرطان را از اقتصاد بیرون بکشیم، آقای همتی شما چرا توییت زدید؟ چرا مخالفت کردید؟ چرا مصاحبه کردید؟ چرا نیامدید تقدیر کنید از این کاری که شما هم می‌گویید ما با آن مخالف بودیم، حالا امروز که شده می‌گویند ما باید ارز ۴۲۰۰ را حذف کنیم، تک نرخی کنیم برنامه‌شان چیست؟ ما کلی‌گویی نداریم کسی که می‌خواهد وزیر اقتصاد شود من به آقای قوامی عرض کردم ایشان یک خط، حرف‌های کلی نزنیم، الان برای تک نرخی کردن ارز و بحث رانتی که ما داریم ارز ۴۲۰۰ می‌دهیم همان یک خطی که آقای همتی به طور شفاف من مثال بزنم، یک وقت وزیر اقتصاد می‌گوید برنامه من این است که مثلاً ۴ تا صفر را برای تورم می‌خواهم بردارم یا مثلاً برنامه من این است که این ارز را حذف کنم و به این ترتیب از اقشار مستضعف و ضعیف حمایت کند، برنامه چیست؟ مشخص نیست. قوامی: حتماً برنامه برای حذف رانت حاصل از این تخصیص نابهینه منابعی است که در طول این مدت از دسترس اقتصاد ملی خارج شده است. عرض کردم دوستان در مجلس قبل، ۱۲ میلیارد در سال ۱۴۰۲ گذاشتند، آنچه که مصرف شده نزدیک به ۱۹ میلیارد دلار است یعنی نزدیک به ۷ میلیارد دلار از منابع صندوق توسعه ملی و از منابع بانک مرکزی که حاصلش خلق پول است، حاصلش تورم است، حاصلش تلخ کردن کام مردم است، حاصلش بیکاری بیشتر مردم است و این شاخص‌هایی است که بالاخره وجود دارد. زنگنه: سیاست غلطی بود که دولت آقای روحانی گذاشت و آقای رئیسی هم بنده خدا ادامه داد. قوامی: در واقع باید اینها را به حداقل رساند و مصارف اینها را به پایین‌ترین سطح رساند این برنامه ارائه شده است. سوال: این برنامه را ارائه کردند، راجع به برنامه‌ای که ارائه کردند به ما می‌گویید؟ قوامی: برنامه‌ای که وزیر اقتصاد فقط مربوط به ارز نیست که، مربوط به بانک هاست، مربوط به مالیات است، در حوزه‌های مختلف، یک وقتی است که کسی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی معرفی می‌شود فقط در حوزه ارزی برنامه اش ارائه می‌کند، ولی وزیر اقتصاد براساس تعریف ماده اول وظایف وزارت اقتصاد و دارایی گفته شده است که مسئول تنظیم سیاست‌های اقتصادی است. سوال: آن چه که راجع به آن صحبت می‌کنیم جزو سیاست‌های اقتصادی است. قوامی: سیاست‌های اقتصادی هم سیاست‌های پولی است و هم سیاست‌های مالی است و این نقدینگی که در طول این سال‌ها افزایش پیدا کرده است یک منشا کسری بودجه‌ای است که به دلیل بودجه‌های نامطمئنی است که در گذشته تصویب شده است باعث شده است نقدینگی خلق شود، گندم را در نظر بگیرید، در سال قبل کشاورزان ما دو – سه ماه است که گندم را تحویل دادند، ولی نمی‌توانند پول گندم را دریافت کنند، چون منابع درستی تعیین نشده است که بدهد به بانک کشاورزی و بانک کشاورزی بدهد به کشاورزان، فشار به دولت وارد شده است که دولت از یک خط ارتباطی بگیرد و به بانک کشاورزی بدهد و بانک کشاورزی و مطالبات کشاورزی بدهد بعد از چند روز، مصوبه‌ای که چند وقت اتفاق افتاد که قیمت کود شیمایی و نهاده‌های کشاورزی را بالا می‌برد، این فشاری که این جور که دولت مجبور است که از منابع بانکی استفاده کند و خلق نقدینگی و تورم کند و کام مردم را تلخ کند. اهمیت این است که ما باید حتما برنامه بودجه و وزارت اقتصاد و حتما بانک مرکزی، جهاد کشاورزی، وزیر صمت و وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی، وزرای اقتصادی دولت، اینها متنوع هستند، دارای هدف واحد هستند، هدف واحدشان چیست. سوال: عدد و رقمی که حاصل شود و راهبری که قرار است حاصل شود؟ قوامی:هم برای کنترل تورم است و هم برای رونق تولید است، خود برنامه هفتم تورم تک رقمی در پایان ۵ سال و جهت گیری وزیر اقتصاد تلاش کند با بانک مرکزی و تیم اقتصادی دولت هر سال بتوانیم تورم را کنترل کنیم که می‌تواند ناترازی را در صندوق بازنشستگی و در بانک‌ها و سایر بخش‌های اقتصاد از بین ببرد و این یکی از جهت گیری‌های خوب در برنامه ایشان بود و روند بودجه عمرانی مان، مسیر نزول پیدا کرده است و متوسط پول زمان طرح‌های عمرانی از ۴ سال الان رسیده است به ۱۸ سال، یکی از دلایل تورم، طولانی شدن این طرح عمرانی است. سوال: علت اصلی موافقت شما با آقای همتی چیست؟ قوامی: در کابینه آقای پزشکیان با توجه به محدودیت‌های کابینه فراجناحی و سه تا وزیر از دولت شهید رئیسی است و هم از ظرفیت‌های مختلف کشور استفاده شده است، به نسبت وقتی نگاه می‌کنید کارنامه آقای دکتر همتی را در میان وزرای پیشنهادی به دلیل هم سابقه اجرایی و حضورش هم در بانک مرکزی و هم در بیمه ها، هم در بانک‌ها، که وزارت اقتصاد یک آدم تقریبا کارکشته‌ای می‌خواهد و تجربیات گذشته ریسک حضور یک کسی که تجربه اش کم است یا آزموده نشده است در میدان اقتصاد آن ریسک به حداقل می‌رساند و امیدواریم مجلس تعامل خوبی با دولت خواهد داشت و کمک خواهد کرد تا بتوانیم دولت را در زمان مشخص آن تعیین کنیم و وزرا انتخاب شوند و دولت از هفته دولت کارش را با قدرت شروع کند و اهداف برنامه هفتم را محقق کند. سوال: آقای همتی توانمندی رسیدگی به اولویت‌های وزارت اقتصاد خواهد داشت؟ زنگنه: آقای همتی را انسان باسوادی می‌دانیم و از افراد زحمتکش چهل سال گذشته انقلاب هستند ولی نگرانیم، ایشان بیایند جواب دهند، شاید من که مخالف هستم شاید به ایشان رای دهم، ولی الان ما جوابی نداریم و هیچ نکته‌ای در مورد این سیاست‌های اشتباهی که ایشان در طول سه سال داشتند، لااقل تا الان جوابی نشنیدیم و برنامه شان در پاور پویینت دارم و می‌توانم در کانال بگذارم و مردم ببینند و نکته دوم تعامل ایشان با قواست، همان طور که رهبر انقلاب فرمودند پیروزی آقای پزشکیان، پیروزی مجلس و این تعامل است و این کنشگری سیاسی که در سه سال گذشته پیش رفتند ادامه پیدا کند، خیلی خطرناک است، رئیس‌های بانک مرکزی حرف اقتصادی می‌زنند وارد کنشگری‌های سیاسی نمی‌شوند، این کنشگری باید تعریف شود که چه اتفاقی می‌خواهد بیافتد. نکته بعدی در مورد بیمه و مسایل دیگر صحبت خواهیم کرد، وزیر اقتصاد در شرایطی که مردم مشکلات اقتصادی دارند. اولویت اول کشور اقتصاد است و وزیر اقتصاد قرار است راهبر و فرمانده اقتصادی باشد، بسیار انتخابش حائز اهمیت است، ما امیدواریم آقای همتی این سوالات و این شبهات بیایند در مجلس ارائه کنند و برنامه‌های شان ارائه دهند و حتما مجلس براساس تکلیف خودش عمل خواهد کرد.
